Inuit Pisinnaatitaaffii pillugit nersornaat Naja Lyberth-imut spiralilersuisimanerlu pillugu suleqatigiinnut tunniunneqassaaq

2017-imi Naja Lyberthip 14-inik ukioqarluni, nammineq angajoqqaaniluunniit akuersiseqqaarnagit spiralilersissimanerminik Facebook-imi saqqumiussamini oqaluttuarnermigut, ukiut 40-it sinneqartut nipangiusimasimasani anippaa.

Facebook-imi saqqummiussaq inuttut ersutaq, Naja Lyberthip- kalaallinik arnanik allanik peqateqarluni- ukiuni arlalinni suliniutigisimasaanut tunngavissiivoq.

Nammineq piumassuserinngisamik spiralilersuinerit nassatarisaannik, nammineq arnallu kalaallit tuusintillit allat nalaataminnik anigoruminaatsumik tamanut sassarlutik oqaluttuarnermikkut sapiissuseqarnerat maanna Danmarkimi Inuit Pisinnaatitaaffii pillugit Siunnersuisoqatigiinnit nersorniarneqarpoq. Februaarip ulluisa 26-ianni Naja Lyberthip spiralilersuinerlu pillugu suleqatigiit, inuit pisinnaatitaaffii pillugit nersornaatit qulingat tigussavaat.

” Sassarluni taama inuttut pisinnaatitaaffiup innarligaanera pillugu oqaluttuarnissaq nalinginnaanngitsumik nukissaqarnissamik annertuumillu sapiissuseqarnissamik piumasaqaatitaqarpoq. Arnat ammanermikkut DR-ip tusagassiornikkut annertuumik misissuineranut, kanngunartuliap qanoq annertutigineranik qulaajaaqataasumut aqqutissiuussipput. Taakku pisimasut pillugit oqaluttuaasa, spiralilersuisimaneq pillugu arlannaannulluunniit attuumassuteqanngitsumik qulaajaanissap aallartinneqarnera, minnerunngitsumillu nunarput Danmarkilu akimorlugit naapertuilluarnermik eqqartuussivilersuussinissamillu arnat suliniuteqarneranni, ataatsimoornermik pilersitsineq nassataraat” Rasmus Grue Christensen, Danmarkimi Inuit Pisinnaatitaaffii pillugit Siunnersuisoqatigiinni siulittaasoq oqarpoq.

Naja Lyberthip spiralilersuisimanerlu pillugu suleqatigiit nersornaatisinissaq qujamasuutigaat.

”Nersornaat danskit naalagaaffiannit inuttut pisinnaatitaaffitsigut innarligaasimanitta akuerineqarneratut misigaarput. Nersornaatip danskit naalagaaffiata akisussaaffimmik tigusinissaanut ilungersornerulersitseqataanissaa neriutiginarpoq. Spiralilersuisimanermik qulaajaanerup arlaannaannulluunniit atuumassuteqanngitsup, akuerisaanissamik taarsiiffigineqarnissamillu piumasaqaateqarnitta akuerineqarnissaanik nassataqarumaarnissaa upperinngilarput. Utaqqinissamut piffissaqanngilagut. Ukioqqortusereerpugut, arnallu ilaat 80-ileereersimallutik,” Naja Lyberth oqarpoq.

Arlaannaannulluunniit attuumassuteqanngitsumik 1960-imiit 1991-imut, Peqqinnissaqarfiup nunatsinnit tiguneqarnissaata tungaanut spiralilersuisimanerup qulaajaavigineqarnissaata aallartinneqarnissaa, Naalakkersuisut danskillu naalakkersuisuisa 2022-imi septembari qaammat isumaqatigiissutigaat. Qulaajaanerup 2025-imi naammassineqarnissaa naatsorsuutigineqarpoq.

2023-imi oktobari qaammat Naja Lyberth kalaallillu arnat allat 66-it, immikkut tamarmik spiralilersuisimanermut atatillugu inuttut pisinnaatitaaffimmikkut innarligaanertik pillugu 300.000 koruuninik danskit naalagaaffiannit taarsiiffigineqarnissartik piumasaqaatigaat.

Naja Lyberth DR-ip tusarnaagassiaani ’Spiralkampagnen’ 2022-imeersumi peqataavoq, tassani danskit nakorsat arnanut niviarsiaqqanullu 13-iinnarnik ukiulinnut allaat, inuttaat angajoqqaaviluunniit akuersiteqqaarnagit spiralilersuisimanerat oqaluttuaraa.

Tusarnaagassiaq naapertorlugu, 1966-imiit 1970-imut, 4.500-inik - nunatsinni niviarsiaqqat arnallu meerartaarsinnaasut 9.000-iusut affaat pallingajattut spiralilersorneqarput. Danskit pisortat nunatsinni inuit amerlivallaannginnissaannut iliuusissatut siunniussaat tunngavigalugu spiralilersuisoqarpoq.

Tamatuma kingorna Naja Lyberth Danmarkimi, nunatsinni nunanilu allani tusagassiorfinnit amerlaqisunit apersorneqarpoq. 2022-imi BBC-mi piviusulersaarummi ’Greenland’s lost generation’, pingaarnertut inuttaavoq.  Ukioq taanna tuluit tusagassiorfissuata taassuma, nunarsuarmi arnat sunniuteqarnerpaat untritillit akornannut  Naja Lyberth inissippaat.